Dünyanın en büyük fındık üreticisi konumunda olan Türkiye, yıllardır üreticisini fındık hasadına başlatıp ürün fiyatının ne olacağının endişesini yaşatmaktadır. Zira yaptığı üretimin çoğunluğunu ihraç eden Türkiye halen dünyada fındık fiyatlarına yön verememektedir. Bunun da en büyük nedeni ihraç ettiği ürünlerin çoğunluğunun işlenmemiş ürün olmasından kaynaklanmaktadır.

Dünyada birçok bilim adamının son yıllarda yaptığı araştırmalar ve tespitler neticesinde iklim değişikliği olgusu gündeme girmeye başladı. İklim değişiklikleri ile bölgesel iklim farklılıkları olabileceği gibi üretilen ürün değişimlerinin yaşanacağı da göz önünde tutulmalıdır.

Birçok ülkede fındık üretim sahaları genişletilmeye çalışılıp üretim hacimleri artırılırken, Türkiye’nin fındık üretiminde dünyadaki sektör hâkimiyetinin ne kadar süreceği bilinememektedir. Bunun yanında bu sezon ülkede üretim maliyetleri o kadar yükseldi ki TMO’nun ürün alacağı taban fiyat tam bir hayal kırıklığı oluşturdu.

Sadece üretim maliyeti olarak değerlendirmek de hata olur.  Üretim yapan çiftçi de bir insan olarak hayatında birçok giderini fındık geliri ile karşılamaktadır. Dolayısıyla bu yıl fındık alım fiyatı fındık üreticisi için hayal kırıklığı olmuştur.

Önceki günlerde 82,5-tl olarak açıklanan fındığın kilogram fiyatı TMO olarak dikkate alınacak randıman hesabına göre değişiklikler gösterebilecektir. Fındık alanında hiç çalışmayan personelleriyle fındık alımı yapan TMO; ürün teslim etmek isteyen üreticilere de zor şartlar sunmaktadır. Öyle ki bazı üreticiler TMO’nu ürün alımlarında şartların zorluğundan ürünlerini serbest piyasada satmaktadır. 

Fındığın alım gücünü gösterir yukarıdaki grafik önceki yazılarda paylaşılan tablolaştırılmış verilerin daha da anlaşılabilmesi için grafik haline getirilmiştir. Verilerden üstte olanı gübreyi diğeri ise motorini göstermektedir. 1kg fındık ile ne kadar motorin ve gübre alınabileceğinin son 13 yılındaki değişimi belirtilmiştir. Alım gücündeki belirgin düşüş ülkemizdeki fındık üreticisinin ne kadar kayıpta olduğunu ifade etmektedir.  

Buradaki grafik ise son 13 yıldaki fındık fiyatının değişim seyri ve fındık fiyatına karşılık gelen dövizin değişiminin karşılaştırılmasına yardımcı olmak için hazırlanmıştır. Türkiye’de enflasyonla beraber döviz kurları hızla yükselmiş alım gücü ise daha fazla hızda düşmüştür. Ancak fındığa verilen taban fiyat genel olarak aynı yabancı para karşılığına gelmektedir. Aynı tutar olması kimseyi kandırmamalıdır. Çünkü yabancı para karşılığı ürün alım gücünü göstermez. Geçmiş yıllarda ülkeyi yangın yerine çeviren enflasyon üreticiyi hızla fakirleştirmiş geleceğiyle ilgili hayal kuramaz hale getirmiştir. Oysa bugün elde edilen fındık bedeli ile fındık üreticisi gelecek fındık hasadına kadar olan harcamalarını yapacaktır.

Ülke ekonomisinin taşları yerinden öyle bir oynamıştır ki düzeltilmesi uzun süre alacaktır. Ekonomiye yön veren kurumlar ise bir o kadar vasıfsız hale geldi ki suyu olmayan itfaiye teşkilatının yangın karşısındaki şaşkınlık hali buna örnek verilebilir. Tüm bu veriler ülke yöneticilerini bir kez da fındık üreticilerini düşünmeye sevk etmelidir.