Ülkenin genel gidişatı hangi yönde olursa olsun, içinde bulunduğumuz hayatta hangi sorunlar olursa olsun herkes kendi evinin, ailesinin geçimini sağlamaya çalışıyor. Kâinatta sonsuz olan ihtiyaçlarını elindeki kısıtlı imkanlarla karşılamaya gayret ediyor.

Toplumda ve ülkede çözülemeyen sorunlar her geçen gün diplerde bir yerlerde, toplumun hafızasında zihin haritasında izlerini bırakıyor. Toplumun bir olaya vereceği tepki de bu zihin haritasının gelişim sürecine göre şekilleniyor.

Bu durum insanın doğasında olan bir şey dolayısıyla bu minvalde düşünmek çok daha gerçekçi olur. Bir sorun karşısında insanın bulduğu çözüm yolu yasalara, ahlaki değerlere her zaman uygun olmayabiliyor.

Ormanda ağaç kesmekten, hazine arazisine gecekondu yapmaya, kayıt dışı çalışmaktan rüşvet alıp vermeye, halkın yürüme yolu olan kaldırımları kendisi için satacağı ürüne tezgâh kurmaktan özürlüler için ayrılmış alana park etmeye kadar bir çok şey sayılabilir.

Bunun bir çok nedeni olduğu gibi toplumun sorun çözme makamı olarak gördüğü siyaset kurumunun, devletin ya da kamu otoritesini kullananların verdiği kararlara ve uygulamalarına güvenmemesi ilk sıralarda geliyor.

Yakın geçmişte kara para aklama suçlamasıyla sosyal medyada tanınmış bir fenomen tutuklanmış, mallarına paralarına el konmuştu. Açılan davalarda onlarca yıl hapsi istenmiş ve birkaç ay sonra tutuksuz yargılanmak üzere salıverildi. Devamında sahibi bulunduğu işletmesine yeni şubeler açarken on binlerce takipçinin katılım sağlaması bu takipçilerin ve tüm toplumun onu itham eden yargı iddialarına ne kadar güvendiği ortadadır.

Yine geçen aylarda ünlü bir restoran zinciri sahibi işletmenin ürünlerinde olağanın dışında katkı maddeleri olduğunun devlet adına denetim yapan kamu organınca tespit edilmesi üzerine restoran müşterilerinin işletmeye sahip çıkmaları yargıya ve devlete güvenin nasıl sarsıldığının apaçık örneği oldu.

Son yıllarda ülke gündemini en çok meşgul eden ve devletin terör örgütü olarak adlandırdığı ve anayasal düzeni yıkmaya teşebbüs edildiği iddia edilen sürecin lideri olarak adlandırılan kişi için mahkemeler yüzlerce kez müebbet ceza verirken birleşmiş milletler çalışma grubu ithamların temelsiz olduğunu, yargılamanın yersiz olduğunu, ve halen devam eden tutukluluğun haksız olduğuna dair karar verdi. Bu süreç sonunda kişinin tazminat verilerek salıverilmesi gerektiğini aynı zamanda yargılama yapan yargıçlar hakkında işlem yapılması gerektiğine hükmetti.

Yıllardır cezaevinde bulunan siyasi partinin lideri hakkında verilen tutuklama kararına karşın aynı zamanda kararlarına uyacağımıza dair onay verdiğimiz Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tutukluluğun hukuksuz olduğuna karar vererek derhal salıverilmesine hükmetti ancak yerel mahkemeler karara uymadı.

Bu kararları çoğaltmak mümkün. Maalesef mümkün. Hiçbir suçun cezasız kalmaması gerektiği gibi verilen cezaların kamuoyu vicdanını rahatlatması incitmemesi gerektiği de muhakkak. Bu gibi örneklerin çoğalması hatta yaygınlaşması ise ülkede yaşayan herkesin güveninin kırdığı ortadadır.

Adalete güven ve saygı verilen kararların sonradan düzeltilmemesiyle ölçülebilir. Dünya hukuk endekslerindeki ülke sıralamalarına bakıldığında bu durumu gözlemlemek de mümkün.

Ülkede yaşanan bu durum toplumu oluşturan bireylerin kendi hayatlarında karşılaştığı sorunları ahlaki ya da gayriahlaki, hukuki veya hukuk dışı, adap ve ahlaka aykırı aynı zaman da bazen öfke ile sorun çözmeye sevk etmektedir. Dolayısıyla bu durum toplumsal olarak daha gergin bir hayata neden olmakta insanların yaşam kalitesini düşürmektedir.