Seçimlerden önce muhalefet partilerinin en önemli iddiası ekonomik olarak bir enkazı devralacak olmalarıydı. Yaklaşık çeyrek asırdır girdiği seçimlerde hiç kaybetmemiş ve seçim kazanmak için tüm hamleleri çekinmeden yapan bir adaya karşı, isteksizce ekonomik enkazın altına gireceklerine yönelik seçmeni ikna etmek elbette zordu. Zaten başarılı da olunamadı.

Aslında Türkiye’de iktidara gelme iddiasında bulunan her muhalefet daima enkaz devralacağını söyleyegelmiştir. Aslında bu durum gerçeği de yansıtır. AK Patri iktidarının ilk yıllarında seçim ekonomisine çok rastlanılmadı. Ancak bu seçimde deyim yerindeyse adeta bilgisayarın tüm tuşlarına basıldı. Her imkân kullanıldı. İktidar süresinin uzatılması adına eldeki tüm imkanlar ve elde olmayanlar da borçlanılarak seçim için popülist harcamalar yoluyla kullanıldı hatta har vurup harman savruldu.

Önceki seçimlerden sonra da yeni iktidar olan partiler bir enkazdan bahsederlerdi. Ancak bu kez israf politikası, ekonomi adına bir yıkıma neden oldu. Ülkede halen ekonomik bir krize ilave olarak siyaset bilimcilerin tabiri ile siyasal ve sosyal olarak da bir enkaz var. Bu durum bir yönetim krizini de beraberinde getiriyor. Dikkatli okuyucular hatırlayacaklardır deprem ülkemiz için ciddi bir travmaya neden oldu. Depremin ilk gününden itibaren deprem bölgesinde bir çok afetzede devletin sahada olmadığını, imkanların çok kısıtlı olduğundan şikayet etmişti. Bir süre sonra ilgili bakanlıkların aynı sabah kolluk kuvvetlerini halka yardım için sahaya sürmek istediği ancak bunun bir güç tarafından durdurulduğu söylenmişti. Bakanlar sabahın erken saatlerinde teyakkuz haline geçtiklerini teyit ettiler ama devamı gelmedi. Günlerce el sürülemeyen yıkıntıların arasında insanlar inleye inleye can verdi. Tüm bu yaşananlar ülkemizde oldu ve devamında deprem bölgesinde iktidar partisi en yüksek oyu aldı. Aslında en büyük enkaz da bu olsa gerek.

Toplumsal algı öyle bir hale getirilmiş ki basın yayın organlarınca insanlar sanki vicdanını ve düşünme yetisini bir otomatik pilota bırakmışlar. İşte ülkemizin asıl enkazı bu.

Defalarca seçim kaybeden muhalefet partisi ve muhalefet bloğunun parti başkanları hiçbir öz eleştiri yapmadan görevlerinin başında olduğunu söylemesi de bence ülkemiz adına bir enkazdır.

Türkiye’de siyasetçinin kendini sorgulamaması, hükümetin değil de devletin sahibiymişçesine toplumun kendi seçmeni haricinde kalan kısmına her türlü hakareti yaptıktan sonra şimdi birlik olma kardeş olma zamanı demesi tam bir enkazdır.

Yeni oluşturulan bakanlar kurulunda ekonomi bakanı olarak atanan Mehmet ŞİMŞEK daha önceki bakanlık görevinden ayrılırken merkez bankasının bağımsız olması gerektiği, ülke yönetiminde hukuka uygun hareket edilmesi gerektiği gibi bazı eleştiriler getirmişti. Şimdi eski görevine yeniden başlarken merkez bankasının bağımsızlığı eskiye nazaran çok daha düşük. Eski görev zamanına göre ülke hukuk sistemi aynı olmasına rağmen adaletten çok daha uzaklaşmış durumda. Bu çelişkili durum karşısında ülkemizin ekonomik durumu bir enkazdır. 

Ülkemiz bir deprem ülkesi. Daha önceki depremlerden sonra toplanan deprem vergilerinin akıbeti sorulduğunda, şimdi yeni atanan ekonomi bakanımız yol yaptık demişti. Çünkü cevap verdiği zamanda deprem için acil bir ihtiyaç yoktu. Oysa asrın felaketi olarak adlandırılan Kahramanmaraş Depreminden sonra devlet depremzedeye çadır vermek yerine o çadırları satmayı tercih etti. Neyseki gönüllü kuruluşlar devletten satın alınan çadırları depremzedelere dağıttılar da eksikler giderildi. İşte tam da burada devletin elindeki çadırları gönüllü kuruluşlar yoluyla depremzedelere satan kurumun başındaki bürokratın istifa etmeme gerek yok pişkinliği tam bir enkazdır.

Toplumsal uzlaşma zeminini yitirmiş, israf ve yolsuzluk o kadar yaygınlaşmış ki büyüklüğünü ifade etmek güçleşmiş. Tüm bunlar anayasaya uymamakla iftihar eden yöneticilerin bilgisi dâhilinde olması yine önemli bir enkazdır.

Gelişmiş ülkelerde yaşanan enkazın bir izahı olur. İzahı olmayanın ise mizahı olur. Türkiye’de izah olmaz çünkü hesap sorulamaz. Mizahta olmaz çünkü eleştirinin sonucunda kişi anayasal düzenin ihlali gibi en ağır ithamlarla karşılaşabilir.

Yeni ekonomi bakanımızın işi bir hayli zor.

Enkazın başında ağıt yakmak en kolayıdır. Ancak çözüm bu değildir. Kısa sürede toparlanıp öz eleştiriler yapılarak ‘nerede hata yaptık’, ‘gelecek adına nelere dikkat etmeliyiz’ tarzında sorgulamaları çeşitlendirerek ve yaygınlaştırarak her yöneticinin içselleştirmesini sağlamalıyız. Unutulmamalı ki toplum sorgulamaz ise yönetici sorgulanmayı ve özeleştiri yapmayı hiç istemez, ancak toplum sorgular ve duyarlı olursa yönetici de yönetimine dikkat eder.