Bu yazımızın bir kısmı sosyal medyadan alıntıdır. Alıntıyı sizlere aktarma nedenim Düzce’de bir sürü fındık üreticisi var. Fakat mikro olarak fındıktan bir fındık ezmesi üreten bir firma dahi maalesef yok.

Bununla ilgili girişimlere devlet destek vereceğini öğrenince sevindim. Dünya’da iki tarım devi küçücük ülke var. Birisi İsrail tohum devidir. Diğeri Hollanda ise herşey üretir.. Evin önüne ektiğimiz marul, maydanoz, tere bile tohumu İsrail’den geliyor.

Gelin, bakın bakalım Konya kadar bir ülke olan Hollanda nasıl dünya tarım devi olmuş? Bugün Yalova son 5 yılda çiçek sektöründe Hollanda’ya nasıl kafa tutmuş bir başarı öyküsüdür.

Türkiye'de lale yetiştireceksiniz, ne yaparsınız?

Arazi alıp, gidip dikersiniz.

Size kimse yardımcı olmaz mı?

Belki dayı oğlu,teyze kızı filan. DSİ den su almak istersen kimi görmen gerekiyor ise önce onu görmen gerekir.

Yol gösteren birileri olmaz mı?

Yaşıyorsa dede-amca filan… Oda cemre düştü ekelim. Bu aylarda kocakarı soğukları olur akşam ekinin başında ateş yakalım. Veya dede bu zararlı hayvan mahsulü işgal ediyor ne yapmalıyız dediğinde komşu şu ilacı atmış iyi gelmiş deneme yanılma usulü ile hayat devam etmektedir.

Hollanda'da bu iş nasıl oluyor? Anlatayım..

Araziyi aldınız. Öyle kafanıza göre “şunu dikeceğim” demekle olmuyor.

Önce tarım arazinizin kayıtlı olduğu kooperatife gidiyorsunuz!

“Ne kooperatifi? Nerde serbest piyasa” filan deme, o seni kandırmak için söyleniyor.

“Hollanda gibi kapitalist ülkede kooperatif olur mu” diye hiç sorma. Menderes döneminde söylenmeye başlandığı gibi kooperatifi “gomonist örgüt” sanma! Neyse.

Dönelim Hollanda'ya…

Kooperatif yetkilisi sana “arazinizde şu ürünleri yetiştireceksiniz” diye bir-iki alternatif sunacak. “Olur mu? Geçen yıl hıyarın kilosu kaç liradan satıldı, ben hıyar ekeceğim” filan deme, dinlemezler.

Bir ürünü seç! Ben ayrıca “ek olarak şunları da dikeyim” filan deme, izin yok.

Tek ürünü seçtin…

Yetkili ürün maliyetlerini/giderlerini hesaplıyor. İstiyor ki, hasat sonunda başına ne geleceğini bil! Tahmini bilançoyu aldın. Bu arada, paran yeterli değilse borç veriyorlar. Seni bankaların kucağına atmıyorlar.

Dur nereye gidiyorsun? Gitme. Yetkili seni kooperatifin tarım mühendisine yönlendirecek!

Bir gün sonra…

Mühendis ve kooperatifin teknik elemanlarıyla arazini teftişe gidiyorsun. Mühendis yetiştireceğin ürün hakkında ne kadar bilgi sahibi olduğunu ölçüyor. Yeterli değilsen sana yardımcı oluyor.

Bu arada ürünle makine parkındaki araçlarını bildirmek zorundasın. Eksik aracın varsa tamamlıyorlar.

Bitmedi…

Kofti değil

Sonunda…

Ekim için program yapılıyor. Çalışma başlıyor.

Yine tek başına değilsin. Öncelikle kullanacağın ilaçlar, gübreler, sular ve yapacağın kesim ve kontroller kooperatif yetkilileri tarafından sana bildiriliyor.

Tüm kurallara uydun. Geldi hasat zamanı. “Tek başınayım” diye düşünme. Kooperatif hasat zamanı personel desteği veriyor.

Ürünü topladın kooperatifin öncülüğünde kiralık depoya kaldırıyorsun. Bekleyeceksin. Godot'u değil, eksperleri! Taban fiyatı o belirleyecek. Yine “serbest piyasa” lafına başlama! Korkma Türkiye'de olduğu gibi seni küresel şirketlerin inisiyatifine bırakmıyorlar. Bunlar yeminli eksper! Yemini kofti değil. Ne üretici olarak senden, ne de alıcılardan etkileniyor. Taban fiyat belirlendikten sonra ürün, kooperatif tarafından açık arttırmayla satılıyor. Tabii senin onayın şart. Satış belgesine imzanı atıyorsun.

Bizde fındık sezonu fındık fiyatını Ferroro belirlerken aç gözlü fındık tüccarları komisyonu beğenmedikleri için terazilerde hile ile çiftçinin malını çalarlar.

En sonunda… Kooperatif, hizmet faturaları düşüldükten sonra paranı ödüyor.

Bizde ise ürünü topladın içeri koydun  alıcı baronlar bilerek kendi aralarında fındığın fiyatını düşürüp köylüden mahsulü yok fiyata toplayıp depolayıp 2 ay sonra senden alınan 60 TL fındığı 100 TL ye satmaya başlıyorlar.

Olmadı çiftçi aldığı ürünle satışından borcunu ödeyememiş, traktör alamamış, oğlunu evlendirememiş ise kredi çeksin. Sonra araziler yok fiyatına bankalara oradan da Yahudi iş insanlarına geçsin.

Alarko, 1 milyar dolar yatıracak tarımda dünya devi olacak peki nasıl.

Bu haberin detaylarında bir şey yok ama Trakya’da özellikle iki bankadan çiftçiden icra ile satılan yerlerin çoğunu bazı büyük firmalar topluyorlar.Toplamaya devam edecekler.Yarın öbürsügün bir kanun ile tarım arazilerinin birleştirilmesi kanunu geçince binlerce dönüm tek parça araziler belirli holdinglerin elinde birleşmiş olacak.

Devam edelim Hollanda’ya..

İlk yılı geçirdin…

Şimdi hedefin “A sınıfı” ya da “Yeşil” üretici sertifikasını almak olacak.

Bunun için kaliteli ürün yetiştirmen şart. Sertifikayı aldığın anda devlet desteklerine hak kazanıyorsun!

Hollanda'yı görünce “bu kooperatif anlayışı bizde niye yok” deme!

Avrupa'da modern kooperatifçiliğin kurucusu bilinen İngiliz Michael Sandown, 19'uncu yüzyılın başında Kayseri, Sivas, Niğde, Nevşehir ve Kırşehir'de incelemeler yapıp esnaf dayanışma teşkilatı “Ahilik”ten etkilendi. Gidip ülkesine kooperatif kurdu!

Bizde ne oldu; 1838 İngiliz Ticaret Anlaşması'yla Ahilik'i öldürttüler. Yetmedi.

İlk tarım kredi kooperatifi sayılan “Memleket Sandıkları” kurucusu Mithat Paşa'yı boğdurttular.

Peki nemi oldu.Herkes kendi başının çaresine bakarken tarlada 10TL olan kiraz manavda 100TL olmaya devam edecek. Tarladaki portakalı ,limonu, kirazı toplamaya verilen yevmiye korutmadığı için ürünler dalında yok olup gidiyor.

Millet pahalılıktan pazara gidememekten yakınırken soğan üreticisi 80 dönüm soğanı toplamayıp millet alsın diye heba ediyor.

Bugün soğan yeni çıkmış tarlada 10TL markete maliyeti 13 TL  market fiyatı da 20TL olması gerekir iken market 10 TL ‘ye satar ise çiftçi nasıl soğan üretecek.

Devlet bu konuda Hollanda’yı örnek alıp bu işe al atmaz ise bizde çiftçi sayısı her geçen gün azalmaya devam edecek.

Bakalım bu sene fındık yevmiyesi 1500-2000 TL olur ise kaç kişi fındığını yevmiye verip toplatacak. Yoksa fındık tarlada kalıp domuzlara yemiş mi olacak?

Birileri zaman geçmeden bu gidişe dur demeli..