Eski zamanlarda balık çok yakalanınca, İstanbul içinde satmakla bitmez: ta Kavaklar'a kadar uzanırmış balıkçılar.

Balık bol olunca tabii fiyatı da ucuzlar, halkın tüketimi artarmış.

Kadının biri, sokaktan geçen balıkçıya seslenmiş:

-Balığın fiyatı ne kadar?

Balıkçı fiyatı söyleyince, kesesine uygun bulmamış ve sormuş:

-Bu balık ne zaman ucuzlayacak?

Balıkçı:

-Bekleyin, demiş. Balık Kavağa çıkınca ucuzlar!

Şimdilerde balık, istavrit, hamsi, mezgit neredeyse tavuk fiyatından ucuz.

1,5 kilo pişirilmiş paketlenmiş istavrit 50TL.5 Kişilik bir aile çok rahat yanına bir salata ve çorba ile bir akşam ziyafeti çekebilir.

Fakat bir hal yasasından bahsediliyor. Bu hal yasası çıkar ise meyve sebze ucuzlayabilirmiş.

Bu tamamen maalesef yanlıştır. Yasa ile meyve sebze ucuzlamaz.

Marketlerde sebze ve meyveyi seçerek aldığımız sürece, sebze meyvede standartlar belirlenmediği sürece sebze meyve ucuzlamaz.

Marketçi portakalı halden alıyor.10 kilo portakalı kilosu 3,50TL den alıp 4,95TL den satıyor.%40 kar marjı koyuyor. Halciye 35 TL ödeyip 49,50 tl para toplaması gerekirken 600gr iadesiz kasa  2,00TL     %5-6 içerisinde satılamayacak çürük portakal 2,00TL %1 KDV ile alıp %8 KDV ile sattığı için 3,50TL KDV farkı, 9-10 kilo portakal için kilosu 40TL olan poşetten 5 adet kullansa 0,20KR dan 1,00TL poşet toplam 8,50TL halden müşteriye ulaşırken ürünü toplam maliyeti 43,50TL ye yani kilosu 4,35 TL ye çıkmış oluyor.

Marketçinin maliyetleri artık en iyisi en az maliyetlisi %20 olsun. Marketçi de%10 kar koysun.5,75 TL satması gerekiyor.

Bu domates ,salata, biber türü ürünlerde yazın şeftali, üzüm, kayısı, kiraz vb ürünlerde müşteri ürünü seçtikten sonra  ürüne verilen zarardan dolayı %15-20 fire verir. Ortamdan dolayı çürür.Yani bir ürün halde 5TL ise 10TL ye marketçi satar ise bir şeyler kazanma ihtimali, var. Yoksa maalesef.

Bu ürün tarlada 2 TL markette 10 TL olmaması için

1.Ürünlerdeki KDV %1 düşürülmelidir.

2.Hallerde ürünler net kg üzerinden satılması lazım. Geri dönüşümlü katlanır kasalara dönülmesi gerekir. Bu kasalara standartlar getirilmelidir. İade atık ambalajlar ile yapılan kasalara konulan sebze ve meyveler sağlık açısından da sıkıntılıdır.

3.Ürünler özellikle yaz aylarında soğutuculu araçlar ile taşınması gerekir. Firenin minimuma indirilmesi için.

4.Ankara’daki gibi marketler müşteriye ürün seçme imkanı vermeyip görevlinin ürünü poşetlemesi ile ürününe müşterinin zaiyat vermesi engellenmelidir.

5.Ya da ürünler paketlenip satışa sunulmalıdır. Bu hem zaiyatı önleyecektir hem de personel maliyetini azaltacaktır.

6.Üretici kasaların üzerime iyisini altına kötüsünü koyarak paketleme yapmayıp ürünlerde kalite ve standart düzeyi belirlenmelidir.

7.Rekabet ortamının adil olması için pazarlarda fişsiz ve faturasız satılan sebze ve meyvenin kayıt altına alınması ve pazarcı esnafına kredi kartı kullanım zorunluluğu getirilmesi gerekir.

8.Köylü pazarlarının sürekli olması gerekir. Köylü görünümlü halden domatesi alıp sepete dizip köy mahsulü diyerek satanlara üretici belgesi ve ürün üretim belgesi istenmelidir. Bu konuda gerekli düzenlemeler yapılabilir.

9.Üretim master planı yapılıp ihracat hedefleri belirlenmeli yurt içi tüketim tutarına göre çiftçiye istediği ürün değil devletin master planına göre üretime göre destek verilmelidir.2020 yılında Patates üreticisi ürününü depolarda satamadı. Belediyeler tırlarla ürünü çiftçiden  0,50 KR satın alıp vatandaşa tırlarla patates dağıttı. Bu sene aynı durum limon ve soğanda olup fiyatları çok düşmüştür. Burada devlet ve illerdeki tarım il müdürlükleri bu konularda görevlendirilmelidir.

10.TMO veya özel destekli ücretli depolama ve ürüne karşılık kredi verilen sistemler olmalı. Üretici elmayı üretiyor. 1,00TL den soğuk hava deposu olan büyük tüccarlara satıyor. Tüccar malı topluyor. Ondan sonra piyasada başka ürün satıcıları ile anlaşıp istediği fiyata satıyor. Üretici ürünü depolayıp ihtiyacını depoya koyduğu ürüne karşılık belli oranda kredi kullanıp ürününü  piyasaya istediği zaman sürebilmeli. Ürün ara toptancılarda değil üreticilerde olmalı.Yoksa ürün kartelleri oluşmaya başlayacaktır. Popcorn patlayan  mısırı 4,00tl den çiftçiden alan Türkiye’de 5 firma bugün ürünü 7,5TL den toptan perakendede 12,50 tl den satılmaktadır.

11.Çiftçi destekleme  proğramları daha akılcı ve üretime dönük olmalıdır. Yoksa boş tarlalara veya ekilmiş fakat hiç ilgilenilmeyerek kurumaya bırakılmış alanlara destek verilmemelidir.

12.Sebze halleri gibi üreticilerin direk mallarını halka sattığı tanzim alanlarının veya perakende alanların modernize edilerek açılması veya yaygınlaştırılması gerekmektedir.

Yoksa patlıcanın kavakta yetişmesini , kayısının biber gibi toplanması beklemeliyiz. Buda balığın kavağa çıkması gibi imkansız.

İlkbahar geldiğinde 50-60TL ye kiraz, kayısı, erik 30tl ye patlıcan veya biber 20TL ye domates yemeye alışmamız lazım. Kaçınılmaz.

Maliyetler daha oturmadı. Bu maliyet yapıları ile daha fazla zam gelmesi kaçınılmaz.